Bảo hiểm nhân thọ chính là hợp đồng pháp lý thể hiện sự giao kết thể giữa người mua bảo hiểm và công ty bảo hiểm. Theo đó, người mua bảo hiểm sẽ phải đóng những khoản chi phí nhất định và đều đặn vào quỹ dự trữ tài chính của công ty bảo hiểm. Đến thời điểm đáo hạn hoặc khi không may rủi ro xảy đến như bị mắc các bệnh nan y, hiểm nghèo hoặc qua đời thì công ty bảo hiểm sẽ chi trả số tiền nhất định cho người mua bảo hiểm.
Các điều khoản trong hợp đồng mô tả những quyền lợi, nghĩa vụ của cả hai bên tham gia ký kết và là căn cứ để giải quyết khi phát sinh tranh chấp bảo hiểm nhân thọ.
1. Các loại hình bảo hiểm nhân thọ
Hiện nay, mỗi công ty bảo hiểm thường phân ra thành các gói bảo hiểm khác nhau, tùy thuộc vào chính sách của từng công ty bảo hiểm. Tuy nhiên, bảo hiểm nhân thọ có thể phân chia thành các loại như sau:
- Bảo hiểm sinh kỳ: đây là loại bảo hiểm dành cho trường hợp người được hưởng bảo hiểm sống đến một thời hạn nhất định. Tức là người được bảo hiểm sẽ được thụ hưởng một khoản tiền nếu họ vẫn sống đến thời hạn được thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
- Bảo hiểm tử kỳ: là loại bảo hiểm dành cho trường hợp người được bảo hiểm chết trong thời gian nhất định. Tức là người được bảo hiểm sẽ được công ty bảo hiểm trả cho một khoản tiền nhất định khi người đó chết trong thời hạn được thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.
- Bảo hiểm trả tiền định kỳ: được áp dụng đối với trường hợp người được bảo hiểm sống đến một thời gian nhất định. Sau thời hạn đó, công ty bảo hiểm sẽ phải trả một khoản tiền định kỳ cho người thụ hưởng theo thỏa thuận đã nêu trong hợp đồng.
- Bảo hiểm hỗn hợp: là loại bảo hiểm kết hợp của bảo hiểm sinh kỳ và bảo hiểm tử kỳ
- Bảo hiểm trọn đời: được áp dụng đối với trường hợp người được bảo hiểm chết bất cứ thời điểm nào đều được công ty bảo hiểm chi trả một khoản tiền.
2. Các tranh chấp bảo hiểm nhân thọ
Thực tế, những vụ án về tranh chấp bảo hiểm nhân thọ đang ngày càng gia tăng và diễn biến rất phức tạp. Các tranh chấp này thường xảy ra khi có sự kiện bảo hiểm phát sinh như: tranh chấp về nghĩa vụ thanh toán, tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm vô hiệu, tranh chấp về thời hạn của hợp đồng bảo hiểm,…
Để giải quyết được các tranh chấp này, chúng ta cần phải xem xét lại cẩn thận các điều khoản trong hợp đồng bảo hiểm đã ký kết cùng với việc đọc kỹ xem Luật kinh doanh bảo hiểm đã quy định những gì để xác định xem bên nào có lỗi.
Mỗi sự kiện bảo hiểm đều phức tạp và khó khăn trong việc xác định lỗi của các bên. Đây là nội dung khó nhất trong việc giải quyết tranh chấp bảo hiểm nhân thọ, đồng thời là cơ sở để xác định có hay không trách nhiệm của công ty bảo hiểm.
Điều 39 Luật kinh doanh bảo hiểm đã quy định rất rõ các trường hợp doanh nghiệp không phải trả tiền bảo hiểm, bao gồm:
“ Người được bảo hiểm chết do tự tử trong thời hạn 02 năm, kể từ ngày nộp khoản phí bảo hiểm đầu tiên hoặc kể từ ngày hợp đồng bảo hiểm tiếp tục có hiệu lực.
Người được bảo hiểm chết hoặc thương tật vĩnh viễn do lỗi cố ý của bên mua bảo hiểm hoặc lỗi cố ý của người thụ hưởng.
Người được bảo hiểm chết do bị thi hành án tử hình.
Trong trường hợp một hoặc một số người thụ hưởng cố ý gây ra cái chết hay thương tật vĩnh viễn cho người được bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm vẫn phải trả tiền bảo hiểm cho những người thụ hưởng khác theo thỏa thuận trong hợp đồng bảo hiểm.”
Sau khi đã xem xét các điều khoản trong Hợp đồng bảo hiểm, các quy định của Luật kinh doanh bảo hiểm và xác định được lỗi về bên nào thì có thể khởi kiện để đòi lại quyền lợi xứng đáng của bản thân. Thời hiệu khởi kiện về Hợp đồng bảo hiểm là 03 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp.
Pháp luật Việt Nam đã có các quy định về hợp đồng bảo hiểm trong đó có hợp đồng bảo hiểm nhân thọ giúp cho việc giải quyết các tranh chấp bảo hiểm nhân thọ được dễ dàng hơn. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức về vấn đề bảo hiểm nhân thọ cũng như đưa ra được phương hướng giải quyết khi có tranh chấp phát sinh.
Phương Anh
